برای مشاهده به ادامه مطلب بروید.
تمامی درس ها گذاشته شد.
به جز 4 و5
درس اول:
سئوالات متن:
)باتوجه به به داستان درس علت قبول نشدن دعا توسط خداوند چه بود؟جواب در ص2
2)چراخداوندفردی راکه توبه کرد به پیامبر ش معرفی نکرد؟ جواب درص3
3)برای بخشش گناهان توسط خداوند چه کارهایی باید انجام دهیم؟(دومورد)جواب در ص4
4)باتوجه به آیه شریفه(وَلیَعفواوَلیَصفَحوا اَلا تُحِّبونَ اَن یَغفِرَاللّهُ لَکُم)مومنان نسبت به چه وظیفه ای دارند؟چرا؟جواب در ص4
5)مالک به فردی که مسخره اش کردچه پاسخی داد؟جواب در ص6
6)شخصی که حاضرنیست ازدیگران گذشت کندازچه چیزی محروم می شود؟(دومورد)جواب در ص6
7)نتیجه کارشخصی که درهنگام خشم باانتقام خودراآرام می کند چیست؟(دومورد)جواب در ص6
8)باتوجه به سخن پیامبر(ص)چگونه می توان پییش خداوند عزیز وسرافراز بود؟جواب در ص7
سئوال فعالیت کلاسی:
1- به نظرشما تأخیر درنزول باران ازسوی خداوند چه نتیجه مثبتی به دنبال داشت؟
پاسخ - موجب شدمردم بفهمند همه مشکلاتشان به خاطر گناهان خودشان است. وباعث شد همگی نزد پیامبرشان بروند وتوبه کنند
2- نمونه های دیگری ازبخشندگی وگذشت خداوند رابیان کنید.
پاسخ - پذیرش توبه حربن ریاحی درحادثه کربلا - پذیرش توبه نصوح – پذیرش توبه زلیخا درداستان حضرت یوسف
3- درجامعه ای که هیچ کس حاضر به عفو وبخشش خطاهای دیگران نباشد چه انفاقی خواهد افتاد؟
پاسخ 5- به زیان خودعمل می کنند وازرحمت خداوند دورمی شوند
4-جدول زیر را مانند نمونه کامل کنید
جدول زیر راکامل کنید
مواردی که گذشت ازخطای دیگران پسندیده است | مواردی که نباید ازخطای دیگران چشم پوشی کرد. |
فردخطاکار به اشتباهش پی برده است | جایی که بخشش برای دیگران بدآموزی دارد |
ازانجام کارش پشیمان شده باشد | جایی که صاحب حق نباشیم |
موجب خشنودی خداوند شود | گذشت ما موجب اصلاح رفتارش نشود |
گذشت ما موجب اصلاح رفتارش شود | جایی که اشتباهش رانپذیرد وموجب جسارت بیشتر اوشود |
فردخطاکار دیگر نخواهد آن خطا راانجام دهد | تصمیمی برای ترک آن نداشته باشد |
خودت راامتحان کن (درس اول)
1- غفار یعنی چه ؟چرابه خداوند مهربان غفار می گویند؟
پاسخ 1- بسیار آمرزنده چون خداوند نه تنها خطاهای کوچک بلکه همه گناهان وحتی اشتباهات متعدد بندگانش را می آمرزد.
2- توضیح دهید گذشت ازدیگران چه فایده هایی برای ما دارد؟عفو و گذشت از خطاهای دیگران نه تنها موجب خشنودی خداوند می شود و انسان را از رحمت بیشتر بهره مند می کند بلکه همواره انسان مورد محبت و تقدیر دیگران قرار می گیرددرس دوم:
سئوالات متن:
1)نتایج مقایسه کردن خودمان بادیگران چیست؟(دومورد)جواب در ص11
2)دوموردازدلایل تفاوت آفرینش انسان ها رابنویسید.جواب در ص10و11و12
3)ازاین آیه ی شریفه(لایُکَلِّفُ اللَّهُ نَفساً إلاوُسعَها )چه می فهمیم؟همراه بایک مثال توضیح دهید.جواب در ص13
49)رشد دربستر سختی ها راهمراه بایک مثال توضیح دهید.جواب در ص5
5)مهمترین فایده ی رشددربستری سختی ها چیست؟جواب در ص12
سئوالات کلاسی:
1- به نظرشماچه چیزی موجب زیبایی وجذابیت جهان پیرامون ما می شود؟
پاسخ 1- وجودتفاوتهای حکیمانه خداونددرزندگی ودنیا
2- درداستان چه چیزی گوزن راازخطرمرگ نجات داد؟
پاسخ2-وجوپاهای قوی وشاخ های بلندش که اوفکر می کرد عیب است ولی نمی دانست که آنها حسن وخوبی است وخدامی دانست
3- ازماجرای گوزن وطاووس چه نتیجه ای می توان گرفت؟
پاسخ3-نتیجه می گیریم درهمه حال باید شکرگزارخدابود وهرنعمتی که اوبه مامی دهد براساس حکمت است ومانمی دانیم ولی اوبرهمه چیز آگاه است به آیه 216سوره بقره هم می توان استنادکرد.
4- باکمک دوستانتان جدول زیرراکامل کنید
چیزهایی که برای ماخوشایندنیست ولی به سود ماست | چیزهایی که دوستشان داریم ولی برای مازیان آورند |
ازبستری شدن دربیمارستان بدمان می آید ولی برای مالازم است | بازی کردن درهوای گرم وآفتابی یاشناکردن درمکان های خطرناک که برای ماضرردارد |
ازآمپول زدن بدمان می آید ولی برای سلامتی مالازم است | رانندگی بدون گواهینامه ورعایت نکردن حق تقدم وعبورازچراغ قرمز که برای ماضرردارد |
ازتحمل تشنگی وگرسنگی بدمان می آید ولی برای سلامتی مالازم است | زمان زیادی بارایانه بازی کردن که برای سلامتی مامضراست |
ازبیدارشدن اول صبح بدمان می آید ولی برای ادای تکلیف ونماز بیدار می شویم وبرای ما مفیداست | پرخوری کردن وغذاهای رنگی خوردن که برای سلامتی ماضررداشته باشد |
5- توضیح دهید که چراخداوندحکیم مردم رادقیقا مانند یکدیگرنیافریده است؟
پاسخ5-چون انتظارخداوندازانسان ها یکسان نیست وظیفه هرفردنزدپروردگارش متناسب نعمت ها وتوانایی هایی است که دراختیار دارد واگرهمه مانند هم بودند کسی جرمی می کرد تشخیص قاتل مشکل می شد شناسایی افرادغیرممکن می شد زمینه بی عدالتی فراهم می شد وخداوندبابی عدالتی ونظم مخالف است.
6- دوبرادرراتصورکنید که یکی باهوش تر ازدیگری است.آیامی توانیم بگوییم آفرینش آن دوعادلانه نبوده؟چرا؟
پاسخ6-خیر – چون بایدبدانیم که خداوند ازهرکس به اندازه توانایی اش تکلیف می خواهد. مثلا اگریک نفر نابینا بدنیا بیاید تکلیف وانتظارازاو بایک فردسالم فرق می کند ومطمئنا خداوند اگرنعمتی رااز کسی بگیرد وظیفه رادردیگران که سالمترند بیشتر می کند مثلا هنگام جهادازیک ناتوان انتظار نمی رود ولی ازیک فردسالم انتظار جنگیدن می رود
7- سخن امام صادق(ع)رادرباره گرفتاری های مسلمانان گناهکاربیان کنید.
پاسخ7- گاهی اوقات مومن نزد خداوند مقامی دارد که نمی تواند با اعمال خودش به آن برسد،
پس خداوند او را به بلای جسمانی مانند بیماری و ضعف و یا گرفتاری مالی یا مصیبت
فرزندان دچار می کند تا اگر بردباری کرد او را به آن مقام برساند!
درس سوم:
سئوالات کلاسی
1- بلوغ برای یک مسلمان سرآغاز انجام ............. ..............(تکالیف شرعی) است.
2- درجدول زیربه رفتاربرخی افراددردوران بلوغ اشاره شده است، مشکلات به وجود آمده اززیاده روی یابرخوردنادرست باهرکدام رامقابل آنها بنویسید.
به قدرت وعقل خودش اطمینان دارد / ازمشورت بادیگران خودداری می کند و در برخی ازتصمیماتش شکست خواهدخورد.
می خواهددیگران تمام نظرات اورابپذیرند / موجب بدبینی دیگران وتنفردیگران ازاومی شود.
جمع دوستانش را به همه جا ترجیح می دهد / موجب منزوی ترشدن او در جاهای دیگر می شود و ممکن است از عواطف خانوادگی نیز به دور بماند.
می خواهدهمه چیز راخودش تجربه کند / موجب شکست وعدم یاری دیگران درمشکلاتش می شود.
دوست ندارد کسی اورانصیحت کند / موجب خودرایی می شود وکم تجربه باقی خواهد ماند.
3- چرا روز آغاز تکلیف را باید جشن گرفت؟
چون درحقیقت رسیدن به سن تکلیف نوعی شرافت و افتخار است و چون خداوند ازاین روز به بعد فرد بالغ رادرجمع بزرگترها پذیرفته وبرایش حساب ویژه ای بازخواهدکرد.پس این اتفاق مهم را باید جشن گرفت .
4- سن رسیدن به بلوغ برای پسران، پایان ………..(15) سالگی قمری و برای دختران پایان…….. (9) سالگی قمری است.
5- بنابر فرمایش امام علی(ع) چرا باید با سالخوردگان مشورت نمود؟
چون تجربه آنها از دیگران بیشتر است و بهترین پیشنهاد را انتخاب می کنند.
6- فرمایش امام علی(ع) چرا در مشورت ابتدا باید موضوع را با جوانان در میان گذاشت؟
چون هوش آنان تیزتز و سرعت حدس شان بیشتر از دیگران است.
7- پس از ایجاد تحولات جسمی بعد از بلوغ ، مهمترین تحول در رفتار ما ........... .............. ..............(حس استقلال طلبی) است.
8- اگر با روحیات فطری و خدادادی که باعث شکوفایی شخصیت انسان می شود برخورد درستی نشود چه آثاری در پی خواهد داشت؟
انحرافات و مشکلات فکری و اخلاقی زیادی در کمین فرد خواهد بود و جز سرگردانی و گمراهی نتیجه دیگری نخواهد داشت.
9- یک مسلمان از چه زمانی باید فراگیری تکالیف دینی اش را آغاز کند؟ چرا؟
اسلام از ما می خواهد پیش از رسیدن به سن بلوغ با وظایف دینی خود آشنا شویم و با تمرین این تکالیف علاوه بر بهره مندی از پاداش های ارزشمند الهی، شرایط را طوری مهیا کنیم که انجام این وظایف پس ازرسیدن به بلوغ برای ما دشوار نباشد.
10- بنابر فرمایش امام صادق(ع)، بنده واقعی خداوند چه کسی است؟
کسی است که جوانی اش را در راه اطاعت خداوند سپری نماید.
سئوالات متن:
1)بعدازبلوغ انجام چه تکالیفی برانسان واجب است؟جواب در ص16
2)چراخدا با واجب کردن احکام دینی ما را دچار سختی کرده است؟جواب در ص17
3)دوموردازنشانه هاوتحولات روحی پس ازبلوغ رابنویسید.جواب در ص18
4)باتوجه به سخن حضرت علی پس ازمشورت باجوانان باید موضوع رابا چه کسی درمیان گذاشت؟چرا؟جواب در ص18
5)حس استقلال طلبی که ازنشانه های بلوغ است راتوضیح دهید؟
6)ایجادحس پرسشگری که ازنشانه های بلوغ است راتوضیح دهید؟جواب در ص18
7)همراه بامثال توضیح دهیدکه تحولات پس ازبلوغ چگونه ممکن است دچارمشکلات فکری واخلاقی شود؟نتیجه آن چیست؟جواب درص19
8)چندمورد ازنشانه های حس استقلال طلبی رابنوسید.جواب درص18
9)زمان بنیانگذاری عقاید دینی انسان چه زمانی است؟جواب درص18
10)اصول وزیربناهای دین خودرابایدبراساس چه چیزی بنیان نهیم؟جواب درص18
11)درچه مسایل دینی نباید تقلیدکرد؟جواب درص18
درس 6:
1- مبطلات نماز را نام ببرید.
از بین رفتن یکی از شرایط نماز مانند:پاک بودن لباس و بدن نماز گزار، وضو داشتن
باطل شدن وضو در بین نماز
روی برگرداندن از قبله چه عمدی و چه سهوی
خندیدن با صدای بلند و قهقهه زدن
حرف زدن عمدی در بین نماز
به هم زدن صورت نماز مانند دست زدن و به هوا پریدن
خوردن و آشامیدن
کم و زیاد کردن یکی از ارکان و واجبات نماز مانند رکوع ، سجده
شک در نماز های دو یا سه رکعتی و همچنین شک در دو رکعت اول نمازهای چهار رکعتی
2- در چه زمانی انسان می تواند جواب سلام کسی را که در نماز به او سلام کرده است، ندهد؟
جواب دادن به سلام غلطی که سلام به حساب نمی آید و یا از روی تمسخر باشد واجب نیست.
3- اگر نمازگزار در نماز مغرب شک کند که دو رکعت خوانده است یا سه رکعت، نمازش چه حکمی دارد؟
باطل است.
4- یازده مسئله مطرح شده در صفحه 35 کتاب درسی به صورت درست یا نادرست و یا جای خالی (باطل و صحیح) مطالعه شود.
فعالیت کلاسی
در هریک از موارد زیر توضیح دهید که آیا نماز نمازگزار صحیح است یا خیر ؟
1- خیلی عجله دارد و به همین دلیل بعضی از اذکار نماز را در حال حرکت می گوید.
اگر اذکارواجب نماز رادرحال حرکت بگوید نمازش باطل است.
2- وسط اتاق نماز می خواند که برادر کوچکش محکم با سه چرخه به پایش می کوبد! او هم بی اختیار فریاد می زند: آخ! و بعد از کمی سکوت، نمازش را ادامه می دهد.
نمازش صحیح است.
3- مشغول خواندن حمد و سوره است که ناگهان از پشت سرش صدای بلندی می شنود، بی اختیار برمی گردد و به پشت سرش نگاه می کند. سپس خیلی زود تا حواسش جمع می شود رو به قبله برمی گردد و بقیهٔ حمد و سوره اش را می خواند.
نمازش باطل است چون صورت نمازاو برهم می خورد .
4- درحالی که در مقابل تلویزیون نماز می خواند، برادر کوچکش تلویزیون را روشن می کند با دیدن یکی از صحنه های فیلم خنده اش می گیرد، ولی با تلاش فراوان خودش را کنترل می کند و فقط آرام می خندد.
باطل نمی شود.
5- در رکعت سوم مشغول تسبیحات اربعه است که خبر مهمی را از تلویزیون می شنود. برای اینکه درست متوجه خبر شود چند دقیقه سکوت می کند و پس از تمام شدن آن بخش از خبر، بقیه تسبیحات را می گوید.
باطل است .
6- در بین نماز، گوشی تلفن همراهش زنگ می زند، آن را از جیبش درمی آورد و نگاه می کند و سپس خاموش می کند و نمازش را ادامه می دهد.
باطل نیست.
7- در نماز چهار رکعتی وقتی سر از سجده دوم بر می دارد شک می کند که در رکعت دوم است یا رکعت سوم.
باطل است.
درس 7:
1)سه مورد ازویژگی ها واتفاقات روز قیامت رابنویسید؟جواب درص39
2)حالات شخصی که نامه ی اعمالش دردست راستش است رابنویسید.جواب درص39
3)حالات شخصی که نامه عملش دردست چپش است رابنویسید.جواب درص39
4)شخصی که نامه ی اعمالش دردست چپش است چه آرزویی می کند؟جواب درص39
5)یوم الفصل چه روزی است؟مختصراًتوضیح دهید.جواب درص41
6)یوم الحساب یعنی چه؟درمورد آن توضیح دهید.جواب درص40
7)حسابرسی درروزقیامت به چه نحوی انجام می شود؟توضیح دهید.جواب درص40
8)نشانه ی ایمان چیست؟وچگونه ممکن است ازقلب انسان خارج شود؟جواب درص41
9)اولین ومهمترین عامل رستگاری انسان در روز قیامت چیست؟جواب درص41
10)ایمان چه زمانی مایه ی خوشبختی انسان می شود؟جواب درص41
11)باتوجه به آیه ی شریفه(الَّذینَ آمَنوُاوَعَمِلُوا الصّالِحاتِ اولئِکَ اَصحابُ الجَنَّةِ هُم فیهاخالِدونَ)چه کسانی دربهشت جاویدانند؟جواب درص41 سوالات درس هفت
1- کدامیک جزء نام های روز قیامت نیست؟
الف)برزخ ب) یوم الحساب ج)روز معلوم د)یوم الفصل
2- کدام آیه شریفه به حسابرسی دقیق در روز قیامت اشاره دارد؟
الف)« مَن جاءَ بِالحَسَنَةِ فَلَه عَشرُاَمثالِها» ب) «لایُکَلِّفُ اللَّهُ نَفساًإلاوُسعَها»
ج)« فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ شَرَّایَرَه» د)«لاتَهِنُوا وَلاتَحزَنواوأنتُم ألاَعلَونَ إن کُنتُم مُومِنینَ»
3- منظوراز((یُوم الفَصل )) چیست؟
الف)روزجزاء ب)روزجدایی ج)روزبزرگ د) روزحسابرسی
4- مهم ترین واصلی ترین عامل هدایت انسان چیست؟
الف)عمل نیک ب) ایمان ج)باقیات الصالحات د)گزینه الف وب
5-کدام مورد جزء(باقیات الصالحات:نیکی های ماندگار)نیست؟
الف)کاشتن درخت ب)نمازشب خواندن ج)ساخت مسجد د)نوشتن کتب دینی
6- کدام مورد جزء(باقیات الصالحات:نیکی های ماندگار) می باشد؟
الف)نیت ب)ساخت مدرسه ج) روزه گرفتن د) دعاکردن
7- منظوراز((باقیاتُ الصالحات)) چیست؟
الف)نیت پاک ب)قلب نیک و نورانی ج) نیکی ماندگار د)ایمان همیشگی
8-آیه شریفه « فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ خَیرًایَرَه » به کدام ویژگی روز قیامت اشاره دارد؟
الف) جدایی نیکوکاران ب)حسابرسی دقیق ج)جمع شدن همه مردم د)روز آشکارشدن حق
9- مهمترین و اولین عامل رستگاری انسان عمل نیک است. ص غ
10- یوم الحساب یعنی............... ویوم الفصل یعنی ............. .
11- ایمان وقتی می تواند انسان راخوشبخت کندکه با .............. همراه شود.
12- نورایما ن اگرازقلب انسان فراتر رود در ...............ظاهر می شود
. 13- درقیامت پاداش یامجازات هرکسی متناسب با .............. خواهد بود.
14- به کارهای نیکی که پس مرگ نیز باقی می ماند ................. می گویند.
15- پرونده ی اعمال نیک انسان بجزنیکی های ماندگار پس از .......... بسته می شود.
16- هیچ کارنیکی بدون ............... سودمند نخواهد بود.
17- درحقیقت عمل صالح نشانه ی ............... است.1
درس هفتم: روز رستا خیز
1- چند نام از نام های روز قیامت را که برای شما دلچسب و خوشحال کننده بود نام ببرید.
2-گزینه مناسب قسمت الف را به قسمت ب وصل کنید ( یک گزینه اضافی است(
الف ب
روز جدایی انسانها از یکدیگر یوم الدین
روز بازبینی تمام اعمال نیک و بد انسان یوم العظیم
روز بزرگ یوم الفصل
یوم الحساب
3- هریک از کلمات ستون (الف) را به پاسخ مناسب آن در ستون (ب) وصل کنید .
(الف) (ب)
باقیات صالحات عمل صالح
نشانه ی ایمان فرزند نیک
یوم الحساب روز حساب رسی
4- درستی یا نادرستی عبارات زیر را مشخص کنید.
الف- انسان گناه کار در قیامت دچار حسرت می شود. ص غ
ب- اگر نور ایمان در قلب کسی باشد ، بدون شک در گفتار و رفتار او ظاهر می شود. ص غ
ج- نیکی به پدر و مادر از کارهای باقیات الصالحات است. ص غ
5- برای رسیدن به خوشبختی واقعی در کنار ایمان باید به چه چیز دیگری توجه کرد؟ پاسخ - به عمل صالح
6-جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
الف- اولین و مهم ترین چیزی که خداوند آن را مایه رستگاری انسان در روز قیامت می داند .. ایمان.. است .
ب- ایمان شرط اصلی ..سعادت... و رهایی از ...زیان کاری.. است.
ج- ایمان وقتی با ....عمل صالح ... همراه باشد انسان را به خوشبختی می رساند.
گزینه مناسب را انتخاب کنید.
7-(( در این روز تمام اعمال نیک و بد انسان ها مورد بازبینی و پرسش قرار می گیرند.)) این توضیح مربوط به کدام نام قیامت می باشد.
الف- روز جزا ب- روزجدایی ج- روزحسابرسی د- روز حسرت
8- کدام گزینه نشان ایمان است .
الف- عمل صالح ب- همه عمل های انسان ج- اعمال سودمند دنیا د- عملی که به ما زیان نرساند
9- طبق سخن امام رضا (ع) با پذیرفته شدگان کدام یک از گزینه های زیر بقیه اعمال انسان هم پذیرفته می شود.
الف) نماز ب) ایمان ج) عمل صالح د) روزه
10- اولین چیزی که در قیامت محاسبه می شود چیست؟
الف- روزه ب- قرآن ج- نماز د- جهاد
11-با کدام گزینه ارتباط بیشتری دارد؟ ( وَالَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ)11- پیام آیه ی
الف) روز قیامت ، روز پرداخت پاداش کامل است. ب) در قیامت ، حسابرسی اعمال انجام می شود.
ج) هرکس در قیامت متناسب با اعمالش پاداش یا مجازات دریافت می کند. د) تمام اعمال چه کوچک ، چه بزرگ در قیامت مورد حسابرسی قرار می گیرد.
12- کدام مورد از نیکی های ماندگار است آن را علامت بزنید .
الف- کسی که فرزندان صالح تربیت کند. ب- کسی که نماز می خواند.
13-جملات به هم ریخته زیر را مرتب کرده به گونه ای که معنا و مفهومی را برساند.
و از قلب او فراتر می رود/ گر نور ایمان واقعی /بدون شک این نور/و در گفتار و رفتار او ظاهر می شود/ در قلب کسی وجود داشته باشد.
ج- اگر نور ایمان واقعی در قلب کسی وجود داشته باشد بدون شک این نور از قلب او فراتر می رود و در گفتار و رفتار او ظاهر می شود.
14- با توجه به آیه ( وَالَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ) چه کسانی اهل بهشت و زندگی جاودانه هستند؟ -
ج- کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند.
15-- چرا قیامت را یوم الفصل می گویند؟
ج- یکی دیگر از نام های روز قیامت یوم الفصل (روز جدایی) است زیرا در این روز همان طور که از نامش پیداست انسان ها از یکدیگر جدا می شوند و هرکس به گروهی که کارهایشان شبیه آنها بوده است، می پیوندد.
16- آیا ایمان به تنهایی برای معاد کافی است ؟ توضیح دهید.
پاسخ – خیر، ایمان وقتی می تواند انسان را به خوشبختی واقعی برساند که با عمل صالح همراه شود و در حقیقت ، عمل صالح نشانه ی ایمان است و بدون اعمال نیک ، ایمان نیز کمکم از قلب انسان رخت برمی بندد.
17- زیر پاسخ مناسب خط بکشید .
الف - اوّلین چیزی که در قیامت مورد محاسبه قرار می گیرد .( اخلاق نیکو – نماز – تقوا )
ب - یوم الفصل یعنی چه؟ ( روز برانگیختن – روز جدایی – روز حسابرسی (
18- باقیات الصالحات را تعریف نموده ، یک مثال بزنید.
کارهای نیکی که پس از مرگ صاحبشان نیز باقی می مانند و همچنان حسنات و پاداش های الهی را به پروندهٔ اعمال او اضافه می کنند، باقیات الصالحات می گویند. این در حالی است که پروندهٔ اعمال سایر کارهای نیک پس از مرگ بسته می شود و چیز جدیدی به آن افزوده نمی شود. مثال ساخت مسجد و مدرسه - کشاورزی که درخت می کارد و پس از مرگش دیگران از آن درخت استفاده می کنند.
19- اولین چیزی که خداوند آن را مایه رستگاری در روز قیامت می داند ............................است . ( ایمان )
20- اولین چیزی که در قیامت محاسبه می شود .........................است . ( نماز )
21- ایمان وقتی می تواند انسان را به خوشبخی برساند که همراه با .................................باشد . ( عمل صالح)
22- توشه های روز قیامت چیست ؟جواب ) ایمان ، عمل صالح ، تقوا و نیکی های ماندگار
23- مفهوم آیه « فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ خَیراً یَرَهَ وَ َمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ شَرّاً یَرهُ » چیست ؟
جواب) در روز قیامت دقیقاً به همه حساب ها رسیدگی می شود حتی کوچک ترین کار خوب یا بد .
24- مفهوم آیه « اَلَّذینَ آمَنوا وَعَملوا الصّالِحات اولئِکَ اَصحابُ الجَنّةِ هُم فیها خالِدونَ » چیست ؟
جواب ) ایمان و عمل صالح باعث رستگاری انسان می شود ( کسانی که ایمان و عمل صالح دارند وارد بهشت می شوند )
25- آیا پس از مرگ پرونده تمام اعمال انسا نها بسته می شود ؟جواب ) پرونده اعمال انسان ها پس از مرگ بسته می شود غیر از اعمالی که باقیات صالحات هستند یا کارهای بدی که باعث گمراهی دیگران شده است
درس8:
1)مهمترین مسئله درموردقرآن چیست؟جواب درص47
2)چه کاری باعث زیبائی ودلنشینی بیشترقرآن می شود؟جواب درص47
3)علت تاکید برقرائت وخواندن قرآن چیست؟جواب درص47
4)چندموردازپرسشهایی که مربوط به همه ی زمانهابود وقرآن به آن پاسخ گفته رابنویسید؟جواب درص47
5)چهارمورد ازپیام ها ومحتوای اصلی قرآن رابنویسید.جواب درص48
6)هدف ازبیان سرگذشت اقوام گذشته درقران چیست؟جواب درص48
7)هدف خداوند ازیادآوری نعمت ها چیست؟جواب درص48
1- کدام بیت شعر به موضوع(خاتم النبیین )بودن پیامبر(ص)اشاره دارد؟
الف)آدم و نوح و خلیل و عیسی و موسی// آمده مجموع در ظلال محمد
ب)نگارمن که به مکتب نرفت وخط ننوشت// به غمزه مسئله آموزوصدمدرس شد
ج) نام احمدنام جمله انبیاست//چون که صدآمدنودهم پیش ماست
د)حسن یوسف،دم عیسی یدبیضاداری//آنچه خوبان همه دارند توتنهاداری
2- کدام آیه شریفه زیر مسلمانان را به خواندن قرآن تشویق می کند؟الف)»فإذاقرأتَ القرآنَ فَأستَعِذبالله» ب)«وإذاقرُئ القرآن فأستَمعوالَه »
ج)فأتوا بِسورَةٍ مِن مِثلِه إن کُنتُم مُومنینَ د)«فأقرَئواماتَیَسَّرَمِنَ القرآنِ»
3- کدام مورد جزء پیام های اصلی قرآن نیست؟
الف)خواندن نمازهای مستحب ب)پرستش کردن غیرخدا ج)توصیف جهنم وبهشت د)سرگذشت اقوام گذشته
4- به پرسش های اساسی ومهم انسان ازجمله(ازکجاآمده ام آمدنم بهرچه بود؟....)چه کسی می تواندپاسخ درست بدهد؟ الف)دانشمندان ب)حکیمان ج)شاعران د) قرآن
5- خداوندحدواندازه ی معینی رابرای خواندن قرآن مشخص نکرده است. ص غ
6- پیام های اصلی پیامبران باهم یکسان است. ص غ
7- مهم ترین مسئله درموردقرآن؛خواندن و................. درمعانی آن است.
8- به پرسش های اساسی ومهم بشر .................. پاسخ درست می دهد.
9- تلاوت قرآن باصدای نیکو ورعایت تجویدباعث ................بیشترآن می شود.
10- باتوجه به سخن حضرت علی(رض)جاهای خالی راکامل کنید.قران پنددهنده ای است که ......... هدایت کننده ای است که ......... وسخنگوئی است که هرگز ...........
درس 9:
1- چرا خداوند ، پیامبر اکرم(ص) را اولین معلم قرآن قرار داد؟
زیر ایشان بهتر از هر انسان دیگری می داند که هر آیه از قرآن در چه زمانی و به چه علتی نازل شده است و مفهوم و تفسیر واقعی آن چیست.
2- پیامبر اکرم(ص) برای هدایت مردم بعد از خود چه برنامه ای طراحی کرده بود؟ تربیت معلمان ویژه برای فهم و آموزش معارف عمیق قرآن
3- ترجمه حدیث ثقلین را بنویسید.
ای مردم، من از میان شما می روم و دو چیز گرانبها را در میان شما باقی می گذارم. تا وقتی به آن دو پناه ببرید گمراه نخواهید شد؛ یکی کتاب خدا و دیگری عترت و اهل بیتم. این دو هرگز از هم جدا نخواهند شد تا آن هنگام که در کنار چشمهٔ کوثر به من ملحق شوند، پس خوب مراقب باشید که بعد از من با این دو چگونه رفتارمی کنید
4- چرا حضرت علی علیه السلام شایسته ترین فرد برای هدایت مردم پس از رسول خداست؟
چون امام علی (ع) کسی بود که از کودکی در آغوش پر محبت پیامبر خدا پرورش یافته بود، همان کسی که از هرکس دیگری به پیامبر نزدیک تر بود و از کودکی در اثر تربیت فوق العاده پیامبر از علوم الهی برخوردار شده بود.
5- از آیات
إِنَّه لَقُرآنٌ کَریمٌ فی کِتابٍ مَکنونٍ لا یَمَسُّه اِلَّا المُطَهَّرونَ
این قرآنى ارجمند در کتابی نهفته است که جز پاک شدگان کسی از آن آگاه نیست.
اِنَّما یُریدُ اللّٰهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیرًا
خداوند مى خواهد پلیدى و گناه را از شما اهل بیت پیامبر دور کند و شما را کاملا پاک سازد.
چه پیامی درمی یابید؟
در می یابیم که پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) از هرگونه گناه و پلیدی به دور هستند و تنها آنان هستند که می توانند به معنا و مفهوم حقیقی قرآن دسترسی داشته باشند.
6-بر اساس فرمایش امام صادق(ع) منظور از (عن النعیم) در آیه ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النعیم چه کسانی می باشد؟
منظور از نعیم تنها محمدو آل محمد (ص) می باشد.
درس 10:
1- این همه تأکید برای جمع شدن و شنیدن سخنان پیامبر(ص) در غدیر خم نشانه چه بود؟
مهم بودن و با ارزش بودن این روز و معرفی امام علی به عنوان جانشین به حق بعد از خود به مردم و مایوس کردن دشمنان اسلام و تکمیل دین اسلام
2- سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم را درباره حضرت علی علیه السلام در روز غدیر خم توضیح دهید.
آگاه باشید، هرکس که من ولیّ و صاحب اختیار او بوده ام، هم اکنون این علی سرپرست و ولیّ اوست. خداوندا؛ هرکس ولایت علی را پذیرفت، تو نیز او را تحت سرپرستی و ولایت خویش قرار بده، خدایا، یاران علی را یاری کن و با دشمنان علی دشمن باش.
3- چرا در روز غدیر خم کافران و منافقان از نابودی اسلام ناامید شدند؟
چون آنها تصور می کردند چون پیامبر خدا پسری ندارد، کسی بعد از او کارهایش را ادامه نخواهد داد و با وفاتش دین اسلام نیز به فراموشی سپرده خواهد شد. اما جانشینی امیرمؤمنان به جای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در غدیر خم، تمام آرزوهای پوچ آنان را بر باد داد.
4- چرا بعد از پیامبر خدا (ص) تنها امیرالمؤمنین علیه السلام شایسته رهبری برمسلمانان بودند؟
زیرا بی تردید شایسته ترین فرد برای رهبری و هدایت مردم کسی بود که آگاه ترین مردم به قرآن و احکام الهی باشد و تمام احکام الهی را از رسول خدا فرا گرفته باشد و این فرد به جز امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب علیه السلام شخص دیگری نبود.
5- در ماجرای غدیر خم ، انتخاب ..................................(علی(ع)) برای جانشینی پیامبر اکرم(ص) توسط .........................(خداوند) انجام شد و .............................(جبرئیل امین) نیز آن را به اطلاع رسول خدا(ص) رساند.
6- مهمترین پیام رسول اکرم(ص) در سفر آخرین حج خود، چه بود؟
اعلام ولایت و جانشینی علی(ع)
آزمونک درس دهم (وقتی اسلام کامل شد) پایه سوم 1 مورخ 15/11/91
1-سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم را درباره حضرت علی علیه السلام در روز غدیر خم توضیح دهید.(1.5)
پاسخ«آگاه باشید، هرکس که من ولیّ و صاحب اختیار او بوده ام، هم اکنون این علی سرپرست و ولیّ اوست. خداوندا؛ هرکس ولایت علی را پذیرفت، تو نیز او را تحت سرپرستی و ولایت خویش قرار بده،خدایا، یاران علی را یاری کن و با دشمنان علی دشمن باش. »(5/1)
2- مهمترین پیامی که پیامبر در روز غدیر به مسلمانان داد چه بود؟ خلافت علی (5/)
3-در ماجرای غدیر انتخاب امام علی (ع) برای جانشینی پیامبر توسط چه کسی انجام گرفت؟ خداوند (5/)
4-جانشینی امام علی (ع) موجب ناامیدی کامل منافقان و کافران شد.(5/)
5-آیا اهل سنت جادثه غدیر غدیر را قبول دارند؟ بله (5/)
جمع نمره 5/3
درس 11:
رهبری در عصر غیبت
1- با توجه به حدیث بالا فقیهانی که هدایت مردم را در زمان غیبت امام زمان
عجل الله تعالی فرجه الشریف به عهده دارند، چه ویژگی هایی دارند؟
پاسخ1 –*( فقیهانی که پرهیزکارند) * (از دین خود محافظت می نمایند،)*( بر خلاف هوای نفس خود رفتار می کنند)* و (مطیع دستور خداوند هستند،)* پیروی کنند.(چهارویژگی راداشته باشند.)
2- با توجه به حدیث امام صادق علیه السلام ویژگی های راهنمایان مردم را در
عصر غیبت بیان کنید.
پاسخ2- رهبران جامعه از انجام کارهایی که سعادت دنیا و آخرت مردم را به خطر می اندازد دوری کنند.
3- توضیح دهید چرا مردم باید از ولیّ فقیه پیروی کنند؟
پاسخ3- چون پذیرفتن فتواهای فقیهان که برگرفته از قرآن و احادیث معصومین علیهم السلام است در واقع پذیرفتن سخنان امامان است و مخالفت با فقها، مخالفت با احادیث معصومین علیهم السلام است. به همین دلیل فقیهان، نایب و جانشین امام زمان علیه السلام به شمار می روند و همان گونه که مردم در زمان امامان معصوم موظف بودند از آنان اطاعت کنند، در عصر غیبت باید از جانشینان امام زمان علیه السلام یعنی فقیهان پیروی کنند.
4- سه ویژگی از ویژگی های امام خمینی ره را بیان کنید.
پاسخ4- او عابدی بود شب زنده دار و سیاستمداری آگاه بود، مانند عادی ترین مردم زندگی می کرد در تمام سال های رهبری اش در خانه ای اجاره ای زندگی کرد. هرگز به کسی ظلم نکرد و در برابر هیچ ستمگری سکوت نکرد. او که دشمنان اسلام از شنیدن نامش به وحشت می افتادند، اگر صدای گریه?کودکی را می شنید بسیار ناراحت می شد. برای عمل به اسلام از هیچ کس نمی ترسید
5- پس از رحلت امام خمینی چگونه رهبری جامعه به عهده? مقام معظم رهبری
قرار داده شد؟
پاسخ5- پس از رحلت این مرد بزرگ الهی، مسئولیت مهم و سنگین رهبری جامعه? اسلامی به عهده? یکی از نزدیک ترین یاران ایشان یعنی آیت الله خامنه ای قرار گرفت. دوراندیشی، شجاعت، پرهیزکاری، و وفاداری ایشان به امام و انقلاب اسلامی سبب شد مجلس خبرگان وی را شایسته ترین فرد برای رهبری جامعه? اسلامی معرفی کنند.
درس12:
1)باتوجه به نامه ی حضرت علی به امام حسن مابایددرخواست هایمان رابوسیله ی چه کاری ازخدابخواهیم؟چرا؟جواب درص69
2)باتوجه به نامه حضرت علی به فرزندشان چراماخواسته هایمان رافقط بایدازخداوندبخواهیم؟جواب درص69
3)نام چنددعاراکه مادرطول شبانه روز بوسیله ان خدارامی خوانیم رابنویسید.جواب درص70
4)انسان هادرچه زمانی به یاری خداوند نیازمند هستند؟جواب درص70
6)چهاروقت طلایی وغنیمتی رابرای دعاکردن بنویسید.جواب درص72
7)چراابتداباید درخواست هایمان رابافرستادن صلوات برپیامبر(ص)آغازکنیم؟ر72
8)چه دعایی به قبولی واستجابت نزدیک تر است؟جواب درص72
9)منظورازآداب دعاچیست؟جواب درص72
10)آیه ی شریفه(وَقالَ رَبُّکُم اُدعونی أستَجِب لَکُم)چه کاری راازما می خواهد؟چر؟جواب درص70
امام على (ع ) ـ در وصیت به فرزند خودحسن (ع ) ـ : بدان که آن کسى که ملکوت و خزاین دنیا و آخرت در دست اوست به تو اجازه داده است تا او را بخوانى و اجابت دعاى تو را ضمانت کرده است و بـه تـو فـرمان داده است که ازاو بخواهى تا به تو عطا کند و او مهربان و بخشنده است میان تو و خودش حجابى ننهاده و تو رابه آوردن واسطه و میانجى وادار نکرده است سپس کلیدهاى خزائن و گنجینه هایش را که همان دعا کردن و خواستن از اوست , در اختیار تو نهاده است , پس هر گاه تو بخواهى , با دعاکردن درهاى گنجینه هاى او را مى گشایى .
ـ دعا مغز (و عصاره ) عبادت است و هیچ کس از دعا کردن نمى میرد.
ـ امام على (ع ) : دعا کلیدهاى موفقیت و رستگارى است .
ـ پیامبر خدا (ص ) : نزد خداى تعالى چیزى گرامیتر از دعا نیست .
ـ ناتوانترین مردم کسى است که از دعا کردن ناتوان باشد.
ـ امام على (ع ) : زیاد دعا کن تا از گزند شیطان در امان بمانى .
ـ امام صادق (ع ) : دعا کن و مگو : کار گذشته است (و آنچه مقدر شده همان مى شود) , همانانزد خداوند عزوجل مقام و منزلتى است که جز با درخواست به دست نمى آید.
ـ خداى عزوجل را بخوان و مگو : کار گذشته است .
زراره مى گوید : مقصود آن حضرت این است که ایمان تو به قضا و قدر نباید مانع از این شود که در دعا کردن پافشارى کنى .
ـ پیامبر خدا (ص ) : برترین عبادت دعاست
ـ پیامبر خدا (ص ) : نزد خداى تعالى چیزى گرامیتر از دعا نیست .
ـ ناتوانترین مردم کسى است که از دعا کردن ناتوان باشد.
ـ امام على (ع ) : زیاد دعا کن تا از گزند شیطان در امان بمانى .
ـ امام صادق (ع ) : دعا کن و مگو : کار گذشته است (و آنچه مقدر شده همان مى شود) , همانانزد خداوند عزوجل مقام و منزلتى است که جز با درخواست به دست نمى آید.
ـ خداى عزوجل را بخوان و مگو : کار گذشته است .
زراره مى گوید : مقصود آن حضرت این است که ایمان تو به قضا و قدر نباید مانع از این شود که در دعا کردن پافشارى کنى .
ـ پیامبر خدا (ص ) : برترین عبادت دعاست .
ـ عمل نیک , نیمش عبادت است و نیم دیگرش دعا.
ـ امـام صادق (ع ) : خداوند دعاى مؤمنان را در روز قیامت تبدیل به عملى مى کند و به سبب آن در بهشت به ایشان فزونى مى دهد.
ـ امیرالمؤمنین مردى بود که بسیار دعا مى کرد.
ـ امـام عـلـى (ع ) : هـر کـه خـدا شـناستر باشد بیشتر از دیگران دست نیاز و نیایش به سوى خدا درازمى کند.
دعا سلاح پیامبران است .
ـ پـیـامـبر خدا (ص ) : آیا سلاحى را به شما نشان دهم که از دشمنان نجاتتان مى دهد و روزیتان را زیاد مى کند؟
عرض کردند : آرى , اى رسول خدا فرمود : شب و روز پروردگارتان رابخوانید , زیرا که سلاح مؤمن دعاست .
ـ امام على (ع ) : چه خوب سلاحى است دعا.
ـ امام رضا (ع ) : بر شما باد به سلاح پیامبران عرض شد : سلاح پیامبران چیست ؟
فرمود : دعا.
دعا قضاى حتمى شده را بر مى گرداند.
ـ امـام باقر (ع ) به زراره فرمود : آیا تورا به چیزى راهنمایى نکنم که پیامبر خدا (ص )در آن استثنا نزده است ؟
عرض کردم : آرى فرمود : دعا قضا را ـ گرچه کاملا حتمى شده باشد ـ بر مى گرداند حضرت (براى تشبیه و بیان قضاى مبرم ) انگشتانش را به هم چسباند.
ـ امـام کاظم (ع ) : بر شما باد به دعاکردن ,زیرا دعا به درگاه خدا و مسالت کردن از او بلایى را که قـضا و قدر الهى به آن تعلق گرفته و فقطمانده که به اجرا درآید , دفع مى کند پس , چون خداى عزوجل خوانده شود و از او مسالت گردد بلا را کاملا بر گرداند.
ـ امام سجاد (ع ) : دعا , بلاى نازل شده و نازل نشده را دفع مى کند.
ـ پیامبر خدا (ص ) : قضا را چیزى جز دعابر نمى گرداند.
پیشدستى در دعا.
قرآن :
((چـون بـه آدمى گزندى رسد به پروردگارش روى مى آوردو او را مى خواند آن گاه چون به او نـعـمـتـى بخشد همه آن دعاها را که پیش از این کرده بود از یاد مى برد و براى خداهمتایانى قرار مـى دهـد تـا مـردم را از طـریـق او گـمـراه کـنـد بـگو : اندکى از کفرت بهره مند شو , که تو از دوزخیانى )).
((چون به آدمى گزندى رسد , چه بر پهلو خفته باشد و چه نشسته یا ایستاده ما را به دعا مى خواند و چـون آن گزند را از اودور سازیم , چنان مى گذرد که گویى ما را براى دفع آن گزندى که به او رسیده بود هرگز نخوانده است اعمال اسرافکاران اینچنین در نظرشان آراسته شده است )).
((یـا آن کـه درمـانـده را چون بخواندش پاسخ مى دهد و گرفتارى از او دور مى کند و شما را در زمین جانشین پیشینیان مى سازد آیا معبودى با خداست ؟
چه اندک پند مى گیرید)).
ـ پیامبر خدا (ص ) : در هنگام آسایش خود را به خدا بشناسان تا در هنگام گرفتارى و سختى تو را بشناسد.
ـ امـام صـادق (ع ) : کـسـى کـه در دعـا کردن پیشدستى کند (همیشه دعا کند نه فقط موقع بلا وگـرفـتـارى ) , هـرگـاه بـلا بـر او نازل شود دعایش اجابت گردد و فرشتگان گویند : صدایى آشناست و از آسمان (درگاه خدا) پوشیده نماند اما کسى که در دعا کردن پیشدستى نکند , چون بلا به اورسد دعایش مستجاب نشود و فرشتگان گویند : ما این صدا را نمى شناسیم .
ـ خداى تعالى به داود , صلوات اللّه علیه , وحى فرمود که : در زمان آسایش و خوشى به یاد من باش , تا من در هنگام سختى وگرفتارى دعایت را اجابت کنم .
امـام سـجاد (ع ) ـ در مناجات خویش : مرا از آنان قرار مده که خوشى سرمستشان مى کند و بلاو گـرفتارى از پایشان در مى آورد اینان فقط زمانى تو را مى خوانند که گرفتار شوند و تنهاهنگامى به یاد تو مى افتند که به مصیبتى سخت گرفتار آیند , در این هنگام در برابر تو به خاک مى افتند و دست خواهش به سویت بر مى دارند.
ـ پـیـامـبـر خدا (ص ) : هرگاه بنده در روزگار خوشى به یاد پروردگارش باشد , خداوند او را از بلامى رهاند.
تشویق به دعاکردن براى هرحاجتى .
ـ خـداونـد بـه مـوسـى وحـى فـرمود که : اى موسى ! هر چه نیاز دارى از من بخواه , حتى علوفه گوسفند و نمک خمیرت را.
ـ امام باقر (ع ) : حاجتهاى کوچک خودرا خرد و کم اهمیت مشمارید , زیرا محبوبترین مؤمنان نزد خداى تعالى کسى است که بیشتردرخواست کند.
دعا کلید اجابت است .قرآن :
((چـون بـنـدگان من درباره من از تو بپرسند , بگو که من نزدیکم و به نداى کسى که مرا بخواند پاسخ مى دهم پس , باید به نداى من پاسخ دهند و به من ایمان آورند تا راه راست یابند)).
((پـروردگـارتـان گـفـت : بخوانید مرا تا شما را پاسخ گویم آنهایى که از پرستش من سرکشى مى کنند زودا که با خوارى به جهنم درآیند)).
ـ پـیـامبر خدا (ص ) : خداى تبارک و تعالى هرگاه پیامبرى را مى فرستاد به او مى فرمود : هرگاه امر ناخوشایندى تو را اندوهگین ساخت مرا بخوان پاسخت را مى دهم خداوند این را به امت من نیز ارزانى داشته است , آن جاکه مى فرماید : ((مرا بخوانید تا شما را پاسخ گویم )).
ـ امام صادق (ع ) درباره آیه ((رحمتى که خدا بر مردم بگشاید کسى نتواند که بازش دارد)) فرمود : آن رحمت دعاست .
ـ امام صادق (ع ) : هیچ درى نیست که کوبیده شود , مگر آن که بزودى به روى کوبنده باز گردد.
ـ امـام حسن (ع ) : خداوند عزوجل باب مسالت (و دعا) را به روى هیچ کس نگشود, که باب اجابت را به روى او بسته باشد.
ـ پـیامبر خدا (ص ) : هر کس از شما که دردعا به رویش گشوده شد , درهاى اجابت نیز به رویش گشوده شده است .
ـ خـدا رانـسـزد کـه در دعا رابراى بنده اى بگشاید و در اجابت را به رویش ببندد خدا کریمتر ازآن است که چنین کند.
ـ هرگاه خداوند بخواهد که خواهش بنده اى برآورد اجازه (و توفیق ) دعا کردن به او عطافرماید.
ـ هـر کـه چـیـزى را آرزو کـنـد و آن چیز مورد رضاى خداى عزوجل باشد , از دنیا نرود تا آن که خداوند بدو عطا فرماید.
ـ امام صادق (ع ) : بسیار دعا کن , زیرادعا کلید هر رحمتى است و مایه روا شدن هر حاجتى و آنچه نـزد خداست جز با دعا به دست نمى آید هیچ درى نیست که بسیار کوبیده شود مگر آن که بزودى به روى کوبنده باز گردد.
ـ بـزنـطـى : بـه حـضـرت رضـا (ع ) عـرض کـردم : فـدایـت شوم , من چند سال است که از خدا حـاجـتى مى خواهم و از تاخیر در اجابتش در دلم شبهه اى پدید آمده است حضرت به من فرمود : بـگـوبـدانم اگر من سخنى به تو بگویم آیا به آن اعتماد مى کنى ؟
عرض کردم : فدایت شوم , اگر بـه سـخـن شـمـا اعـتـمـاد نـکـنم به چه کسى اعتماد کنم ؟
حضرت فرمود : پس , به خدا بیشتر اعـتـمـادداشـتـه باش , زیرا خداوند به تو وعده (اجابت ) داده است مگر نه این که خداى تبارک و تعالى مى فرماید : ((هرگاه بندگانم درباره من از تو پرسند ))؟
شرایط استجابت دعا
ـ امام صادق (ع ) : آداب دعا را رعایت کن اگر شرایط دعا را به جا نیاوردى منتظر اجابت مباش و بدان که اگر خدا ما را به دعاکردن فرمان نداده بود ولى ما خالصانه او را مى خواندیم , باز از روى فضل و کرم اجابت مى کرد , چه رسد به این که خودش اجابت دعاى کسى را که شرایط آن را به جا آورد ضمانت کرده است .
در این جا مهمترین شرایط استجابت دعا را که از معصومین (ع ) روایت شده است ذکرمى کنیم :.
1 ـ شناخت .
ـ پـیـامـبر خدا (ص ) : خداوند عزوجل مى فرماید : هر کس با آگاهى از این نکته که سود و زیان به دست من است , از من چیزى بخواهد اجابتش مى گویم .
ـ امام صادق (ع ) در پاسخ به گروهى که از آن حضرت پرسیدند : چرا ما دعا مى کنیم اما مستجاب نمى شود؟
فرمود: چون کسى رامى خوانید که نمى شناسیدش .
ـ در بـاره آیـه ((پـس , دعوت مرااجابت کنند و به من ایمان آوردند)) فرمود : یعنى بدانند که من مى توانم آنچه را از من مى خواهند به آنان بدهم .
2 ـ عمل کردن به مقتضاى شناخت .
قرآن :
((اى بـنـى اسرائیل : نعمتى را که به شما ارزانى داشتم , به یاد بیاورید و به عهد من وفا کنید تا به عهد شما وفا کنم و از من بترسید)).
ـ پیامبر خدا (ص ) : کسى که دعا کند وعمل نکند , مانند کسى است که با کمان بى زه تیر اندازد.
ـ آن اندازه که نمک براى غذا کافى است , همراه با کار خیر, دعاکردن کافى است .
ـ امـام عـلـى (ع ) در پـاسـخ بـه ایـن سـؤال کـه : خـداونـد فرموده است ((مرا بخوانید , اجابتتان مـى کـنـم ))پـس , چرا دعا مى کنیم ولى دعایمان اجابت نمى شود؟
فرمود : زیرا دلهاى شما هشت خـیـانـت کرده است : نخستین آنها این است که شما خدا را شناختید اما حق او را چنان که بر شما واجـب کـرده اسـت ادا نـکردید , بنابر این , شناخت شما به کارتان نیامد وقتى درها و راههاى دعا رابسته ایدچه دعایى از شما مستجاب مى شود؟
.ـ امـام صـادق (ع ) ـ : نـیز در پاسخ به همین پرسش ـ : زیرا شما به عهد و پیمان خدا وفا نمى کنید خداوند مى فرماید : ((به عهد من وفاکنید به عهد شما وفا مى کنم )) به خدا قسم اگر به عهد خدا وفا مى کردید , خداوند به عهد و پیمان شما وفا مى کرد.
ـ خداوند به موسى وحى فرمود : که اى موسى ! مرا با دل پاک و زبان راست بخوان .
ـ امـام صادق (ع ) : هرگاه بنده با نیتى راست و درست و دلى با اخلاص , خداى تبارک و تعالى را بـخـوانـد و بـه عهد خداى عزوجل نیزوفاکند دعایش مستجاب مى شود اما اگر خداوند عزوجل را بـدون نـیـت و اخلاص بخواند , دعایش اجابت نشود مگر نه این که خداوند متعال مى فرماید : ((به عهد من وفا کنید به عهد شما وفا مى کنم )) ؟
پس کسى که وفا کند وفا مى بیند.
3 ـ پاکى درآمد
ـ امام على (ع ) : بهترین دعا دعایى است که از سینه اى پرهیزگار و دلى پاک برخیزد.
ـ پـیـامـبـر خـدا (ص ) : هـمـانـا بـنـده دستش را (براى دعا) به درگاه خدا بالا مى برد در حالى که خوراکش حرام است , با چنین حالى , چگونه دعایش مستجاب شود؟
ـ در پـاسـخ بـه کـسـى که عرض کرد : دوست دارم دعایم پذیرفته شود , فرمود : خوراکت را پاک گردان و حرام وارد معده خود مکن .
ـ در آمدت را پاک کن تا دعایت مستجاب شود, زیرا هرگاه آدمى لقمه [حرام ] به دهان خود ببرد تا چهل روز دعایى از اوپذیرفته نمى شود.
ـ در حدیث قدسى : از تو دعا کردن است و از من اجابت نمودن , پس , هیچ دعایى از من محجوب نماند مگر دعاى حرامخوار.
ـ امـام صـادق (ع ) : هر که خوشحال مى شود که دعایش مستجاب گردد کسب و کار خود را پاک گرداند.
ـ هر یک از شما که مى خواهد دعایش مستجاب شود درآمد خود را پاک کند و حق مردم رابپردازد دعـاى هیچ بنده اى که مال حرامى در شکمش باشد یا مظلمه کسى به گردنش باشد , به درگاه خدا بالا نمى رود.
ـ روایـت شـده است که موسى (ع )مردى را دید که به شدت زارى مى کند و دستهایش را به سوى آسـمـان بالابرده , دعا و تضرع مى کند پس , خداوند به موسى (ع )وحى کرد : اگر او چنین و چنان هم مى کرد دعایش مستجاب نمى شد , زیرا در شکمش (خوراک ) حرام جاى دارد و برپشتش حرام و در خانه اش حرام .
4 ـ حضور و رقت قلب در هنگام دعا
ـ پیامبر خدا (ص ) : بدانید که خداوند ,دعایى را که از دلى غافل و بى خبر باشد نمى پذیرد.
ـ بدانید که خداوند از دل غافل دعایى را نمى پذیرد.
ـ در پاسخ به این پرسش که اسم اعظم خدا چیست ؟
فرمود : همه اسمهاى خدا اعظمند پس , دل خود را از هر چه جز اوست خالى گردان و آن گاه به هر نامى که خواهى بخوانش .
ـ امام على (ع ) : خداوند دعاى دل غافل را نمى پذیرد.
ـ امـام صادق (ع ) : خداى عزوجل دعایى را که از دلى غافل و بى توجه سرزند اجابت نمى کند پس , هـرگـاه دعـا کـردى بـا دلـت (بـه خدا)روى آر و یقین بدان که در این صورت دعایت مستجاب مى شود.
ـ خداوند دعایى را که با سنگدلى همراه باشد مستجاب نمى کند.
ـ پیامبر خدا (ص ) : دعا کردن را درهنگام رقت قلب غنیمت شمرید , که رقت قلب , رحمت است .
ـ امام صادق (ع ) : هر زمان که بدنت به لرزه درآمد و چشمانت گریان شد و دلت تپیدن گرفت آن لحظه را (براى دعا کردن ) غنیمت شمار , که به تو توجه شده است .
ـ هـر زمـان که به یکى از شما رقت قلب دست داد , دعا کند , زیرا قلب تا خالص و پاک نشود رقت نمى یابد.
موانع اجابت دعا
1 ـ گناه
ـ امام باقر (ع ) : (گاه ) بنده از خداوند حاجتى را مى خواهد و از شان خداست که آن را درآینده اى نزدیک یا با تاخیر برآورده سازد , اما بنده بعدا مرتکب گناهى مى شود پس , خداوندتبارک و تعالى بـه فـرشـتـه مـى گـویـد : حـاجـت او بر میاور و او را از آن محروم گردان , زیرا که اوخود را در معرض خشم من نهاد و مستوجب محرومیت از سوى من شد.
2 ـ ستم
ـ امام على (ع ) : خداوند عزوجل به عیسى بن مریم (ع ) وحى فرمود که : به اشراف بنى اسرائیل بگو که من دعاى هیچ یک از شماو هیچ یک از کسانى را که مظلمه اى به گردن دارند اجابت نمى کنم .
ـ امـام صـادق (ع ) : خـداونـد عـزوجـل مـى فـرمـایـد: سوگند به عزت و جلالم که دعا و نفرین سـتـمـدیده اى را در حق ستم کننده بدو که خودنسبت به دیگرى چنان ستمى را روا داشته است اجابت نمى کنم .
ـ از انـدرزهـاى خـداى تـعـالى به عیسى (ع ) : اى عیسى ! به ستمگران بنى اسرائیل بگو : در حالى کـه زیرپاهاى شما حرام قرار داردو در خانه هایتان بت , مرا مخوانید , زیرا من سوگند خورده ام که هر کس مرا بخواند پاسخش رابدهم و پاسخ من به آنان تا زمانى که (از محفل دعا) پراکنده شوند , نفرین کردن بر ایشان است .
ـ امـام صادق (ع ) : هر گاه مردى ستم بیندو به ستمگر خود نفرین کند , خداوند عزوجل فرماید : کس دیگرى هم هست که مى گوید به اوستم کرده اى و تو را نفرین مى کند اگر خواهى نفرین هر دوى شما رامستجاب کنم و اگر خواهى به تاخیر اندازم تا مشمول عفوم شوید.
3 ـ ناسازگارى دعا با حکمت خداوند
ـ امـام عـلـى (ع ) : کرم خداى سبحان باحکمت او تضاد پیدا نمى کند , از این روست که هر دعایى مستجاب نمى شود.
ابن سینا مى نویسد : علت اجابت دعا تلاقى و توافق اسباب و علل است با هم , بنا به حکمتى الهى به ایـن معنا که دعاى کسى که درباره چیزى دعا مى کند و سبب تحقق آن چیز از سوى آفریدگار با هـم تـلاقـى مـى کـنند بنابر این , اگر سؤال شود که : آیا ممکن است آن چیز بدون دعا وتوافق و سـازگـاریـش با آن دعا تحقق پیدا کند؟
مى گوییم : خیر , زیرا علت آن هر دو یکى مى باشد و آن آفـریـدگـارى اسـت که سبب هستى یافتن آن چیز را دعا قرار داده است همچنان که سبب سالم شـدن بـیمار را خوردن دارو قرار داده است و تا بیمار دارو مصرف نکند بهبودنمى یابد دعا نیز این گونه است چیزى که براى تحقق یافتنش دعا مى کنیم , بنا به حکمتى , برحسب قضا و قدر الهى بـا عـلت وجودى آن چیز تلاقى مى کند پس , دعا کردن لازم است وانتظار اجابت دعا نیز ضرورى است .
آداب دعا کردن
1 ـ بسم اللّه گفتن .
ـ پیامبر خدا (ص ) : دعایى که با بسم اللّه الرحمن الرحیم آغاز گردد رد نمى شود.
2 تمجید خداوند.
ـ پیامبر خدا (ص ) : هر دعایى که با تمجید(خدا) آغاز نشود نافرجام است .
ـ امام صادق (ع ) : در کتاب امیر المؤمنین (ع )آمده است که پیش از درخواست چیزى از خدا باید او را سـتود پس , هرگاه خداى عزوجل را خواندى (ابتدا) او را تمجید کن (راوى مى گوید :) عرض کـردم : چـگـونـه تـمجیدش کنم ؟
حضرت فرمود : مى گویى : اى کسى که از رگ گردن به من نـزدیکتر است , اى کسى که میان انسان و دلش حائل مى شود , اى کسى که در بالاترین چشم انداز است , اى کسى که مانندندارد.
3 ـ صلوات فرستادن بر محمد و خاندانش .
ـ پـیـامبر خدا (ص ) : صلوات فرستادن شمابر من , دعاى شما را مستجاب مى گرداند و زکات (و مایه پاکیزگى ) اعمال شماست .
ـ امـام صادق (ع ) : دعا پیوسته در حجاب است تا آن گاه که بر محمد و بر خاندان محمد صلوات فرستاده شود.
ـ هـر کـه خـواهد از خداوند عزوجل حاجتى طلب کند , به صلوات فرستادن بر محمد و آل اوآغاز نـمـاید , سپس حاجتش را بخواهد و در پایان نیز بر محمد و آل محمد صلوات فرستد , زیراخداى عـزوجـل کـریمتر از آن است که آغاز و انجام دعا را بپذیرد و وسط را واگذارد , چرا که صلوات بر محمد و آل محمد از خداوند پوشیده نمى ماند.
ـ امـام عـلـى (ع ) : هـر دعایى , تا در آن بر محمد و آل محمد صلوات فرستاده نشود , از (ورود به ) آسمان ممنوع است .
4 ـ شفیع قراردادن صالحان .
ـ در دعاى معصومین (ع ) آمده است :خدایا! اگر گناهان من آبروى مرا نزد تو برده است و دعایم را از تـو مـحـجـوب کرده است پس , برمحمد و خاندان محمد صلوات فرست و به آبروى آنان , اى پروردگار من , دعایم را اجابت فرما.
ـ امام کاظم (ع ) : هرگاه خواستى از خداوند حاجتى طلب کنى , بگو : خدایا! به حق محمد و على از تو مسالت مى کنم , زیرا که آن دورا نزد تو منزلتى است .
ـ امام صادق (ع ) : همانا خداوند را فرستادگانى آشکار و فرستادگانى پنهان است پس , هر گاه به حق فرستادگان آشکار خدا از او چیزى خواستى به حق فرستادگان پنهانش نیز بخواه .
5 ـ اعتراف به گناه .
ـ امـام صادق (ع ) : (در دعا) ابتدا بایدخدا را ستود , سپس به گناه اعتراف نمود و آن گاه حاجت را خواست .
6 ـ تضرع و ابتهال .
ـ خـداى تـعالى به موسى (ع ) وحى فرمود :اى موسى ! هرگاه مرا مى خوانى با ترس و هراس و بیم بخوان وروى در خاک نه وبا اعضاى ارجمند بدنت در برابرم سجده کن و در پیشگاه من با خوارى و فروتنى بایست و هرگاه بامن رازو نیاز مى کنى , با دلى هراسان و ترسان راز و نیاز کن .
ـ از اندرزهاى خداى تعالى به عیسى (ع ) : اى عیسى ! مرا چون شخص اندوهگین و در حال غرق که فـریادرسى ندارد , بخوان مرا جز با خوارى و زارى و خلوص مخوان , که هر گاه با چنین حالى مرا بخوانى اجابتت کنم .
ـ امـام حـسـیـن (ع ) : رسـول خـدا (ص ) درهـنگام ابتهال و دعا مانند بینوایى که غذا مى طلبد , دستانش را بالا مى برد.
7 ـ به جا آوردن دو رکعت نماز.
ـ امـام صـادق (ع ) : مـردى وارد مـسـجـد شـد ودو رکـعت نماز خواند و سپس از خداى عزوجل درخـواسـت کـرد رسول خدا (ص )فرمود : این بنده از پروردگارش زود خواهش کرد مرد دیگرى آمد و دو رکعت نماز خواند و سپس خداى عزوجل را ثنا گفت و بر پیامبر و خاندانش درود فرستاد در این هنگام رسول خدا (ص ) (به او)فرمود : بخواه که به تو داده مى شود.
ـ هرکه درست وضو بگیرد و دورکعت نماز بگزارد و رکوع و سجود آنها رابه طور کامل به جا آورد , سپس سلام گوید و خداى عزوجل و رسول خدا را مدح کند و آن گاه حاجتش را بخواهد هر آینه به جا خواهش کرده و هرکه به جا طلب خیر و خوبى کند نومید برنگردد.
8 ـ کوچک نشمردن هیچ دعایى .
ـ امام على (ع ) : خداى تبارک وتعالى اجابت خود را در دل دعا پنهان کرده است پس , هیچ دعایى را خرد و ناچیز مشمار , زیرا بساکه اجابت شود و تو ندانى .
9 ـ زیاد نشمردن خواسته .
ـ پـیامبر خدا (ص ) : خداوند مى فرماید : اگر دلهاى (همه ) بندگانم آرزویى همچون آرزوى دل خـوشـبـخت ترین بنده مرا بکنند (ومن آرزوى آنان را برآورم ) این آرزوها همچون سوزنى باشد که بـنـده اى از بـنـدگان من آن را درآب دریا فرو برد , زیرا که عطاى من کلام است و وعده من نیز کلام و هرگاه من به چیزى بگویم ((باش )) مى شود (به محض این که اراده هستى یافتن چیزى را کنم هستى مى یابد).
ـ خداى تعالى فرموده است : اگر اولین و آخرین و زنده و مرده و تر و خشکتان جمع شوند و هر یک هر چه خواهش دارد بخواهد ومن آنها را برآورم در ملک من کمترین اثر نگذارد.
ـ خـداونـد بـه یـکـى از پـیـامبرانش وحى فرمود که : اگر اهل هفت آسمان و زمین همگى از من خـواهـشـى کـنند و خواهش یکایک آنان را برآورم به اندازه پرپشه اى از ملک من کم نشود چگونه کاستى یابد ملکى که من سرپرست وخداوندگار آنم ؟
ـ از خداوند بخواهید, و زیاد بخواهید,زیرا هیچ چیز براى او زیاد و بزرگ نیست .
ـ امـام بـاقـر (ع ) : هـیـچ خـواسـتـه اى را زیـاد مشمارید , زیرا آنچه نزد خداست بیش از آن است که مى پندارید.
10 ـ بلند همتى در خواهش .
ـ امـام على (ع ) : در وصیت خود به فرزندش حسن (ع ) مى فرماید : باید براى خود آن چیزى را (از خـدا) بخواهى که جمال و نیکى آن برایت بماند و وبال و آزارش از تو دور ماند مال و ثروت براى تو نمى ماند و تو نیز براى آن نخواهى ماند.
ـ امام کاظم (ع ) : ابوذر از خوف خداچندان گریست که چشمش آسیب دید به او گفته شد : چرا دعـا نمى کنى که خدا چشمت را شفادهد؟
ابوذر گفت : از این کار غافل شده ام و اهمیت چندانى هم برایم ندارد گفتند : چه چیز تو رااز این کار غافل کرده و باز داشته است ؟
گفت : دو امر بسیار بزرگ : بهشت و دوزخ .
ـ ربـیعة بن کعب : روزى رسول خدا (ص )به من فرمود: اى ربیعه ! هفت سال به من خدمت کردى , آیـا از من چیزى نمى خواهى ؟
من عرض کردم : اى رسول خدا , مرا فرصتى ده تا بیندیشم صبح روز بعد که خدمت پیامبررسیدم فرمود : اى ربیعه ! حاجتت را بگو عرض کردم : از خداوند بخواه که مرا با تو به بهشت برد حضرت فرمود : چه کسى این را به تو یاد داد؟
عرض کردم : اى رسول خدا! هیچ کس به من یاد نداد , بلکه با خودم اندیشیدم و گفتم : اگر از ایشان ثروت بخواهم عاقبتش نابودى اسـت و اگـرعمر طولانى و اولاد (زیاد) بخواهم عاقبت همه آنان مرگ است ربیعه مى گوید : آن حـضرت لحظاتى سرش را پایین انداخت وسپس فرمود : این کار را مى کنم تو نیز با سجده زیاد مرا (در برآورده شدن این خواهش ازخدا) یارى رسان .
ـ امام صادق (ع ) : مردى خدمت رسول خدا(ص ) آمد و سلام کرد و مسلمان شد وسپس عرض کرد : اى رسول خدا , مرا مى شناسى ؟
حضرت فرمود : تو کیستى ؟
عرض کرد : من صاحب همان منزلى هـسـتم در طائف که شما در فلان روز از دوره جاهلیت بر من وارد شدید ومن گرامیتان داشتم پیامبر خدا(ص ) فرمود : خوش آمدى , حالا چه مى خواهى ؟
آن مرد عرض کرد : دویست گوسفند با چوپانان آنها رسول خدا (ص )دستور داد به او بدهند , آن گاه به اصحابش فرمود : این مرد همت آن را نداشت تا چیزى را از من بخواهد که آن پیرزن بنى اسرائیل از موسى (ع ) خواست .
ـ در پاسخ به این سؤال که خواهش پیرزن از موسى (ع ) چه بود؟
فرمود : آن پیرزن گفت : این کار نـمـى کـنـم مـگر آن که چندکاربرایم بکنى : پایم را چابک گردانى , بینایى مرا به من بازگردانى جوانیم را به من برگردانى ومراباخودت دربهشت جاى دهى .
11 ـ دعا کردن براى همه .
ـ پـیـامبر خدا (ص ) : هر گاه یک نفر دعاکند, براى همه دعا کند , زیرا این دعا به اجابت نزدیکتر اسـت کـسى که پیش از دعا کردن براى خود براى چهل نفر از برادرانش دعا کند , آن دعا در حق آنان و در حق خودش مستجاب شود.
ـ امـام صـادق (ع ) : هـر کـس پـیـش از دعـا کـردن بـراى خـودش , چـهـل مـؤمـن را دعا کند دعایش مستجاب شود.
12 ـ دعاى پنهانى .
قرآن :.
((پرودگارت را در دل خودبه تضرع وترس , بى آن که صداى خودبلندکنى , هر صبح و شام یاد کن و از غافلان مباش )).
ـ پیامبر خدا (ص ) : یک دعاى پنهانى برابراست با هفتاد دعاى آشکار.
ـ امام صادق (ع ) : عظمت ثواب دعا و تسبیحى را که بنده در خلوت خویش کند جز خداى تبارک و تعالى کس نداند.
13 ـ دعاى گروهى .
ـ امـام صـادق (ع ) : هیچ گاه چهار نفر فراهم نیامدند و براى مطلبى به درگاه خدا دعا نکردند , مگر این که با اجابت آن دعااز هم پراکنده شدند.
ـ هـرگـاه امر دشوار و ناگوارى براى پدرم پیش مى آمد زنان و کودکان را گرد مى آورد و سپس دعا مى کرد و آنها آمین مى گفتند.
مـیـان ایـن گـونـه خـبـرهـا و خبرهاى فقره پیشین مبنى بر فضیلت دعاى پنهانى مى توان این گـونـه سـازش داد کـه احـادیـث قبلى را حمل بر مواردى کرد که در جمع شدن براى دعا تاثیر اجتماعى وجود ندارد یا مواردى که شرع تنهایى وخلوت در آنها را مطلوب دانسته است مانند نماز شب ,اما احادیث دسته دوم مربوط به جاهایى مى شود که جمع شدن اثر اجتماعى دارد یا اختصاص به موارد خاصى دارد که در احادیث ذکر شده اند.
14 ـ خوشبین بودن به اجابت دعا.
ـ پیامبر خدا (ص ) : خداوند را با حال یقین به اجابت بخوانید.
ـ امام صادق (ع ) : هر گاه دعا کنى با دل (به خدا) روى آر و چنین پندار که حاجت و خواسته تو بر در خانه است .
ـ چون دعا کنى چنین خیال کن که حاجتت بر در خانه است .
15 ـ انتخاب زمان مناسب .
ـ پیامبر خدا (ص ) : هر که فریضه اى را اداکند , دعایش (در آن هنگام ) نزد خدا مستجاب است .
ـ امـام صـادق (ع ) : در سـه زمـان دعـا ازخداوند پوشیده نمى ماند : بعد از اداى فریضه , به هنگام بارش باران و هنگام پدیدارشدن نشانه اى از اعجاز خدا در زمین .
ـ پـیـامـبـر خـدا (ص ) : بـهـتـرین زمان براى این که خداى عزوجل را بخوانید سحرگاهان است سـپـس ایـن آیـه را که نقل سخن یعقوب (ع )است تلاوت کرد : ((بزودى از پروردگار خود براى شما آمرزش مى خواهم )) و فرمود : (دعا کردن براى ) آنها را به وقت سحر موکول کرد.
ـ امـام صـادق (ع ) : هر کس براى خدا از بیمارى عیادت کند , هر دعایى که آن بیمار براى اوبکند خداوند اجابت فرماید.
16 ـ پافشارى .
ـ امـام باقر(ع ): خداوندعزوجل پافشارى مردمان درخواهش از یکدیگر را ناخوش دارد اما این کار را نسبت به خودش دوست مى دارد.
ـ در تـورات آمـده اسـت : در دعـاپـافشارى کنید تا با اجابت دعا رحمت (خدا) شما را فراگیرد و عافیت به شما شادباش گوید.
ـ نیز در تورات ـ : کسى که به احسان و خوبى من امیدوار باشد در خواهش از من پافشارى کند.
ـ امام على (ع ) : در مسالت از خدا پافشارى کن تا درهاى رحمت به رویت گشوده شود.
ـ امـام بـاقر (ع ) : به خدا سوگند هیچ بنده مؤمنى در حاجت خود به درگاه خداى عزوجل اصرار نورزد , مگر آن که حاجتش را بر آورد.
ـ پیامبر خدا (ص ) : راستى که خداوند درخواست کننده مصر را دوست دارد.
ـ خـدا رحـمـت کـنـد بـنده اى را که از خداى عزوجل حاجتى بخواهد و در دعا (براى آن حاجت ) پافشارى کند , خواه دعایش اجابت شود و یا نشود.
ـ از سخنان نجوا آمیز خداى تعالى با موسى : اى موسى ! مانند آن کسى دعا کن (و مرابخوان ) که به آنچه نزد من است طمع بسته و رغبت دارد و از کرده خویش پشیمان است .
ـ نـیـز از هـمـین مناجاتها ـ : بنگر که وقتى از من مسالت مى کنى رغبت تو به آنچه نزد من است , چگونه مى باشد.
امورى که باید دعا کننده ترک کند
1 ـ دعا براى چیزهاى ناشدنى و ناروا.
ـ امام على (ع ) : اى کسى که دعا مى کنى , آنچه را ناشدنى و نارواست از خدا مخواه .
ـ در پاسخ به این سؤال : بى اثرترین دعاها کدام است ؟
فرمود : دعا براى چیزهاى ناشدنى .
ـ عرض کردم : پروردگارا , مرا محتاج هیچ یک از آفریدگانت مگردان رسول خدا(ص )فرمود : اى على ! چنین مگو , زیرا هیچ کس نیست که محتاج دیگران نباشد عرض کردم : پس ,چه بگویم , اى رسول خدا؟
فرمود : بگو : خدایا! مرا محتاج آفریدگان بد خود مفرما.
ـ شـنـیـد که مردى مى گوید : خدایا! ازفتنه به تو پناه مى برم , به او فرمود : مى بینم که از مال و فـرزنـدت بـه خدا پناه مى برى خداى تعالى مى فرماید : ((همانا داراییها و فرزندان شما فتنه (مایه آزمـایـش ) هـسـتـند)) (این گونه مگو) بلکه بگو : خدایا! من از فتنه هاى گمراه کننده به تو پناه مى برم .
ـ امام صادق (ع ) : در پاسخ به سؤال از آیه ((آن چیزهایى را که خدا بدانها بعضى از شما را بر بعضى دیگر برترى داده است آرزومکنید)) فرمود : نباید انسان آرزوى زن و دختر کسى را بکند بلکه باید مانند آنها را آرزو کند(که خدا به او بدهد).
2 ـ شتاب داشتن .
ـ امـام صـادق (ع ) : هـرگـاه بنده دعا کند ,خداى تبارک و تعالى پیوسته در فکر حاجت اوست به شرط آن که بنده شتاب به خرج ندهد.
ـ هـر گـاه بـنـده شـتـاب کند و از حاجت خواهى خود (از خدا) دست بکشد خداى تعالى فرماید :بنده ام عجله کرد گویى مى پندارد که نیازهاى او را کسى جز من برآورده مى کند.
ـ مؤمن پیوسته در خیر ورفاه ورحمت خداست مادام که عجله نشان ندهد و نومیدانه دست ازدعا نـکشد (راوى مى گوید :) عرض کردم : چگونه عجله نشان مى دهد؟
فرمود : مى گوید:مدتهاست دعا مى کنم واجابتى نمى بینم .
ـ پـیـامـبـر خدا(ص ) : مردم تازمانى که شتاب به خرج ندهند پیوسته در خیر و خوبى خواهند بود عـرض شـد : اى رسـول خـدا , درود خدا برتو , چگونه شتاب به خرج مى دهند؟
فرمود : به این که بگویند : دعا کردیم اما مستجاب نشد.
3 ـ صلاح کار خود را به خدا نیاموزد.
ـ پـیـامـبـر خـدا(ص ) : خداى تبارک و تعالى فرموده است : اى آدمیزاد! از فرمانى که به تو داده ام اطاعت کن و صلاح کار خود را به من نیاموز.
ـ امـام عـلى (ع ) : خداى عز و جل از فراز عرش خود فرمود: اى بندگان من ! از آنچه به شمادستور داده ام فرمان برید و به من نیاموزید که چه چیز به صلاح شماست , زیرا من به آن داناترم و آنچه را به صلاح شماست از شما دریغ نمى کنم .
ـ امام صادق (ع ) : هر که به خدا چیزى راکه نمى داند یاد دهد عرش او به لرزه درآید.
کسى که حاجتش بى درخواست برآورده مى شود
ـ پـیـامـبـر خـدا(ص ) : خداى تعالى فرموده است : هر کس چنان به یاد من باشد که فراموش کند چیزى از من بخواهد بهترین چیزى را که به سؤال کنندگان مى دهم به او عطا کنم .
ـ هـر کـس عـبادت خدا او را از مسالت از او غافل کند خداوند بهترین چیزى را که به سائلان خود مى دهد عطایش فرماید.
ـ خـداى تعالى فرموده است : هر کس یاد من او را از مسالت از من غافل کند , پیش از آن که از من بخواهد به او مى دهم .
ـ خـداونـد مـى فـرماید : کسى که یاد من او را از خواهش از من غافل کند, بالاتر از آن چیزى که به سائلان مى دهم او را عطا کنم .
ـ امـام صـادق (ع ) : هـرگـاه بـنـده را بـه درگـاه خـداى عز و جل حاجتى باشد و پیش از طلب حـاجـت خود زبان به ستایش (خدا) و درود فرستادن بر محمد و خاندان محمد بگشاید چندان که یادش برود حاجتى نیز داشته است خداوند حاجت او را , پیش از آن که بخواهد , برآورد.
ـ یـک بـار خـداى را خواندم و او پاسخم داد و من حاجت خود را از یاد بردم , زیرا پاسخ دهى خدا و روى آوردن او بـه بـنـده اش در هـنگام دعا بسى بزرگتر و ارزشمندتر است از آنچه که بنده از او مى خواهد , حتى اگر خواسته اش بهشت و نعمتهاى جاویدان آن باشد.
ـ ابـو حـمـزه : خـداونـد بـه داود(ع ) وحـى فرمود که : اى داود! هیچ بنده اى نیست که از فرمان مـن اطـاعـت کـنـد , مـگـر آن کـه خـواسته او را پیش از آن که بگوید برآورم و پیش از آن که مرا بخواندپاسخش گویم .
ـ فـاطـمه زهرا(ع ) : هر که عبادت ناب و خالصانه خود را به درگاه خدا فرا برد , خداوند عز وجل بهترین کارى را که به صلاح اوست برایش فرو فرستد.
آن که دعایش مستجاب مى شود
ـ امام صادق (ع ) : هر گاه یکى از شما خواهد که هر چه از خداوند طلب کند به او بدهد باید از همه مـردم چـشم امید برکند و جز به خداامید نبندد پس , چون خداى عز و جل دانست که او براستى چنین است هر چه از خدا بخواهدعطایش کند.
ـ امام سجاد(ع ) : هر که در هیچ کارى به مردم امید نبندد و همه کارهاى خود را به خداى عز وجل واگذارد , خداوند هر خواسته اى که او داشته باشد اجابت کند.
ـ امـام حسن (ع ) : کسى که در دلش هوایى جز خشنودى (خدا) خطور نکند , من ضمانت مى کنم که خداوند دعایش را مستجاب کند.
ـ امـام صـادق (ع ) : دلـهـاى خـود را وارسـى کـنـیـد اگـر دیدید که خداوند آنها را از خطور هر گونه ناخشنودى نسبت به کارهایى که او مى کند پاک ساخته است (جز رضایت و خشنودى از خدا وکرده هاى او در دلتان نمى یابید) در این صورت هر چه مى خواهید از او طلب کنید.
دعاهایى که مستجاب مى شود
ـ امـام صـادق (ع ) : سه دعاست که از خداى تعالى پوشیده نمى ماند (ومستجاب مى شود) : دعاى پـدر در حق فرزندش هرگاه نسبت به او نیکوکار و فرمانبردار باشد , نفرین پدر در حق او هرگاه وى را بـیازارد و نافرمانى کند ,نفرین ستمدیده در حق ستمگر , دعاى ستمدیده در حق کسى که انـتقام او را از ستمگر گرفته باشد , دعاى مرد مؤمن در حق برادر مؤمن خود که به خاطر ما او را کـمـک مـالـى کرده باشد ونفرین او در حق کسى که برادرش به وى محتاج شده و او مى توانسته است نیازش را برطرف سازد و نکرده است .
ـ پیامبر خدا(ص ) : دعاى چهار نفر رد نمى شود : پیشواى دادگر , پدر براى فرزندش , دعاى انسان بـراى برادرش در غیاب او و ستمدیده خداوند جل جلاله مى فرماید : به عزت و جلالم سوگند که گر چه به طول انجامد , اما عاقبت انتقام تو (ستمدیده ) را بگیرم .
ـ از نفرین پدر بترسید, که آن ازشمشیر برنده تر است .
ـ امـام على (ع ) : دعاى چهارکس رد نمى شود : پیشواى دادگر در حق ملتش و پدر صالح درحق فـرزندش و فرزند صالح در حق پدرش وستمدیده در حق کسى که به او ستم کرده است خداوند , عـز اسـمه , مى فرماید : به عزت و جلالم سوگند که حتى اگر زمانى هم بگذرد, سرانجام انتقام تو (ستمدیده ) را خواهم گرفت .
ـ امـام صادق (ع ) : مبادا ستمگرى را در ستم کردن به مسلمانى ستمدیده یارى رسانید , زیرا اگر شـمـا را نـفـریـن کند نفرینش مستجاب مى شود پدرمان رسول خدا(ص )مى فرمود : همانا نفرین مسلمان ستمدیده اجابت مى شود.
منبع : میزان الحکمه آیت الله ری شهری جلد۴
درس 13:
1 – قانون بازتاب اعمال را با یک مثال توضیح دهید. هر عملی عکس العملی دارد مطابق و متناسب با آن.اعمال ما چه خوب و چه بد نیز بازتابی دارد مثلا اگر به نیازمندی کم عادت کنیم نه تنها خداوند به ما پاداش می دهد بلکه در این دنیا نیز زمانی که ما نیازمندیم دیگران به ما کمک خواهند کرد.
2 – سه کار را نام ببرید که نتیجه آن در همین دنیا به انسان برگردانده می شود. 1 – احترام به پدر م مادر . 2- کمک کردن به نیازمندان. 3- صله رحم
3 – ثمرات نیکی به پدر و مادر را بنویسید. 1 – سعادت انسان در جهان آخرت . 2 – زیاد شدن دارایی و ثروت . 3 – آسان جان دادن در هنگام مرگ. 4 – برطرف شدن مشکلات . 5 – طولانی شدن عمر
پاسخ سؤالات پیام های آسمان سال سوم راهنمایی 1391 (درس سیزدهم):
بازتاب عمل
1- قانون عمل و عکس العمل را در کلاس توضیح دهید و برای آن مثالی بزنید.
پاسخ 1-براساس قانون عمل و عکس العمل، هرکاری عکس العملی متناسب با خود دارد که به صاحبش باز می گردد.
در حال خارج شدن از مدرسه هستید که می بینید جلوی درِ مدرسه یک پوست موز بر روی
زمین افتاده است. برای خشنودی خداوند خم می شوید و پوست موز را برم یدارید و در سطل زباله می اندازید.
س شما در هر کار خیری که انجام می دهید، پیش از همه به خودتان نیکی کرده اید.
البته این قانون درباره? اعمال ناشایست نیز وجود دارد و دود این کارها ابتدا به چشم صاحبش خواهد
رفت.مثال های دیگر مثل توپ که به زمین میزنید تکرامی شود یاصدایی که درکوه منعکس می شود
2- به نظر شما آیا خداوند بزرگ این قانون را تنها برای اجسام مادی قرار داده است یا اینکه اعمال و رفتار ما نیز تابع همین قانون اند؟
پاسخ2- خیر اعمال ورفتار ما تابع همین قانون است چون ماهرکارخیری انجام دهیم پیش از همه به خودمان نیکی کرده ایم البته این قانون درباره اعمال ناشایست نیز وجوددارد واین کارها ابتدابه چشم صاحبش بازمی گردد.
3- آیات زیر را با دقت بخوانید و مشخص کنید کدام یک از آن ها ارتباط بیشتری با
ماجرای بالا دارد؟(ماجرای صفحه84)
«فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ خَیرًا یَرَه و
وَ مَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ شَرًّایَرَه و »( باصفحه84بیشتر مربوط است)
پس هرکس به اندازه ذره ای نیکی کند، آن را می بیند
و هرکس به اندازه ذره ای بدی کند آن را می بیند.
وَما اَنفَقتُم مِن شَیءٍ فَهُوَ یُخلِفُهُ وَ هُوَ خَیرُ
الرّازِقینَ 2» .
و هر چه را ) در راه خدا ( انفاق کنید، او عوض آن را به شما می دهد
و او بهترین روزی دهندگان است.
مَن جاءَ بِالحَسَنَةِ فَلَه عَشرُ اَمثالِها 3» .
هر کس کار نیکی به جای آورد، ده برابر آن پاداش خواهد گرفت
پاسخ3- مَن جاءَ بِالحَسَنَةِ فَلَه عَشرُ اَمثالِها.(باصدقه دادن بیشتر ارتباط دارد)
4- شخصی به ابوذر نامه ای نوشت و از او خواست نصیحتش کند.
ابوذر در پاسخ نوشت: به کسی که بیش از همه دوستش داری بدی نکن!
مرد با خواندن پاسخ نامه از خود پرسید: مگر می شود کسی را بیش از همه
دوست داشته باشی و به او بدی کنی؟ حتماً آن مرد دانا از این گفته? خود منظور دیگری
داشته است، خوب است نامه? دیگری برایش بنویسم و منظور او را از این سخن جویا
شوم ....
با کمک آیه ای که خواندیم، منظور ابوذر را از این سخن توضیح دهید.
پاسخ4-باتوجه به آیه7سوره اسراء هرچه کنی به خودکنی گرنیک کنی گربدکنی یعنی اگرخودت راوست داری درحق دیگران خوبی کن چون نتیجه اش به خودت می رسد
5- قانون بازتاب اعمال را با یک مثال توضیح دهید.
پاسخ5-مثل مردی که به فردنیازمندکمک کرد وپول هایش رابه نیازمندداد واز ادامه سفرش به حج منصرف شد بعد ثواب سفرحج نصیبش شد وثواب بیشتری برد ودل نیازمندی راهم شادکردوبیش ازآن چیی راهدیه داد نصیبش شد
6- سه کار را نام ببرید که نتیجه آن در همین دنیا به انسان برگردانده می شود.
پاسخ6- صله? رحم ؛ دارایی را بیشترمی کند و بر عمر انسان می افزاید،
فرزندی که به پدرومادر وبزرگ ترها احترام می گذارد باعث احترام فرزندانش دیگران به اومی شود
فردی که درقبال کارخوب دیگری تشکر می کند موجب ارفاق وگذشت درحق خود می شود
7- ثمرات نیکی به پدر و مادر را بنویسید.
پاسخ7- نیکی به پدر و مادر علاوه بر نقش مهمی که بر سعادت انسان در جهان آخرت دارد، تأثیرات
زیادی نیز بر زندگی انسان در دنیا دارد. زیاد شدن دارایی و ثروت، برطرف شدن مشکلات و طولانی
شدن عمر برخی از نتیجه های احترام به والدین است.
1)براساس گفته دانشمندان جهان براساس چه قانونی آفریده شده است؟جواب درص77
2)منظورازصله رحم چیست؟دونمونه مثال بزنید.جواب درص81
3)سه موردازنتایج وثمرات صله رحم رابنویسید.جواب درص81
4)درچه صورتی نبایدازپدرومادراطاعت کرد؟جواب درص81
5)باتوجه به سخن حضرت علی(رض)نتیجه ی نیکی به والدین چیست؟جواب درص81
6)باتوجه به آیه(مَن جاءَ بالَحَسَنةِ فَلَه عَشرُاَمثالِها)نتیجه نیکی کردن چیست؟جواب درص80
7)مفهوم آیه(وَما اَنفقتُم مِن شیءٍفَهُوَیُخلِفُهُ)چیست؟ودرارتباط باکدام نیکی است؟جواب درص80
8)ازآیه ی شریفه ی (إن اَحسَنتُم اَحسَنتُم لاَنفُسِکُم وَاِن اَسأتُم فَلَها)چه نتیجه ای می گیرید؟دومورد بنویسید.جواب درص83
سئوالات 13 تا 16:
منبع:dinitizhooshan3.blogfa.com
